Kiểu sống của con người cũng thay đổi theo qui mô của đô thị hóa, từ những vùng nông thôn gần gũi với thiên nhiên chuyển thành vùng đô thị với đầy áp các khối bêtong, trong các khối bêtong này vẫn còn một phần nhỏ khoản xanh và môi trường tự nhiên gần như không còn nữa.

Do nhu cầu sống của con người không thể tách rời khỏi cây xanh vì thế họ mang cây xanh vào trồng tại các khu đô thị. Đầu tiên xuất phát từ nhu cầu riêng của từng cá nhân trong phạm vi nhỏ của họ và dần dần hình thành nên các vùng lớn hơn được gọi là không gian xanh. Không gian xanh trở thành nhân tố không thể thiếu được về yếu tố thẩm mỹ, giá trị vui chơi giải trí và môi trường cho đến ngày hôm nay.
2. Không gian xanh đô thị là gì?
Theo Bilgilo (2009) thì tại cùng một thời điểm không gian xanh đô thị là yêu cầu cơ bản về hệ sinh thái. Không gian xanh đô thị là vùng đô thị vẫn còn tồn tại hệ sinh thái tự nhiên hoặc bán tự nhiên bị chuyển đổi thành khoảng không đô thị dưới sự tác động của con người.

Không gian xanh đô thị bao gồm các mảng xanh tự nhiên hoặc gần với tự nhiên trong phạm vi thành phố, những cánh đồng xanh nối tiếp nhau tạo thành cảnh quanh xanh, những đai rừng hoặc cây xanh,… Ngoài ra, không gian xanh còn cung cấp cho chúng ta nhiều tiện ích về kinh tế và môi trường.

Mở rộng khoản không không gian xanh đô thị nhằm đắp ứng việc gia tăng thời gian nhàn rổi của cư dân đô thị; áp lực công việc và học tập; nhu cầu tham gia các hoạt động vui chơi giải trí ngoài trời để thư giãn cho cơ thể và tinh thần; những ước muốn của con người về không khí trong lành, cảnh quan thiên nhiên và các hoạt động ngoài trời.
Suốt khoảng thời gian dài lịch sử, con người đã sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên, cuộc sống phụ thuộc vào thiên nhiên và đã hình thành tâm lý phụ thuộc vào thiên nhiên. Việc phụ thuộc vào thiên nhiên đã thúc đẩy phát triển không gian đô thị dựa trên cảm xúc và quan điểm thông qua hiện thực khách quan của việc xây dựng không gian xanh đô thị. Và cảm xúc này tăng sự hiểu biết và tin tưởng lẫn nhau giữa con người và thiên nhiên. Từ đó con người bắt đầu nhận biết cần có một cơ chế cơ bản về hệ thống không gian xanh nhằm xây dựng cơ chế quản lý nhà nước; cơ chế về môi trường trong quản lý môi trường sống của con người (Wunqiang et al, 2012); việc đề xuất cơ cấu không gian xanh đô thị nhằm phát triển hệ thống đa dạng có mối quan hệ với các hình thức không gian khác và tự nó có thể cung cấp cho thành phố giá trị sinh thái an toàn.
Vùng không gian xanh dựa vào sự bảo vệ và tối ưu hóa của hệ thống sinh thái tự nhiên và tiếp tục mở rộng không gian xanh ở ngoại ô có kích cỡ lớn hơn, nó không chỉ cải thiện toàn bộ hệ sinh thái môi trường của vùng đô thị và các vùng lân cận mà còn cung cấp, hỗ trợ tích cực cho việc cải thiện môi trường đô thị. Hơn nữa nếu cải tạo khoản không gian xanh vùng phụ cận trở thành thành phố thì cũng phải dựa vào sự cân bằng của hệ sinh thái. Trong thực tế, cây lâm nghiệp, rừng đô thị và nông nghiệp đô thị ít được chú ý.
3. Hệ thống không gian xanh đô thị
Hệ thống không gian xanh đô thị đòi hỏi phát triển dựa trên khuôn mẫu của không gian xanh đô thị. Để nhận biết sự phát triển này, chúng ta cần chú ý đến dự đoán kế hoạch trồng mới, kế hoạch bảo vệ và làm giảm khả năng xâm hại đến các khoản xanh tự nhiên.
Hệ thống không gian xanh đô thị bao gồm viện bảo vệ khoảng xanh hiện hữu, tạo ra hình thể khoảng không gian mới, bảo tồn và duy trì sự kết nối, tính kế thừa với đa dạng không gian xanh. Để duy trì hoặc bảo tồn tính kế thừa, người lập quy hoạch phải phân biệt được môi trường sống ưu việt, phạm vi khoảng cách và hành lang ngăn cản môi trường sống năm trong cảnh quang và sử dụng đất (Kong et al, 2010).
Hệ thống không gian xanh đô thị cung cấp nhiều chức năng trong đô thị bao gồm lợi ích về chất lượng cuộc sống, vì thế cần có sự đồng lòng rộng rãi về tầm quan trọng và giá trị của không gian xanh đô thị trong thành phố để hướng tới việc lập quy hoạch và xây dựng ổn định thành sinh thái của thế kỷ 21.
Phát triển thêm thành phố đồng nghĩa với việc tăng sức nóng cho đô thị, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển không chỉ nguy hiểm về môi trường mà còn tác hại đến giá trị kinh tế xã hội. Lợi ích của sinh thái môi trường đã ban tặng cho chúng ta trong không gian xanh. Không gian xanh đã sắp xếp sẵn cho chúng ta từ việc bảo vệ và duy trì đa dạng sinh học đến việc giúp đỡ giảm thiểu việc thay đổi nội tại mà chúng ta có thể không thấy trước mắt của ngày hôm nay, nhưng nếu chúng ta can thiệp vào quá trình này sẽ để lại cho thế hệ sau của chúng ta sự tác hại khôn lường. Không gian xanh ở trung tâm thành phố đóng vai trò rất quan trọng trong việc cải thiện chất lượng không khí thông qua thông qua việc hấp thụ khí CO2, khí ô nhiễm và các loại hạt bụi nhỏ có hại cho hô hấp. Và nó cũng giúp làm giảm chi phí năng lượng cho các tòa nhà, lợi nhất là tâm lý xã hội.

Không gian xanh đô thị, trong đó công viên, vườn hoa công cộng là nơi thư giãn và vui chơi giải trí nên tối ưu hóa chất lượng và số lượng đủ cho cư dân đô thị. Người ta thường tính số m2 cây xanh/đầu người, do đó, việc cung cấp – thiết kế – quản lý – bảo vệ không gian xanh đô thị là nhiệm vụ hàng đầu của chương trình vì sự ổn định và chất lượng cuộc sống của cư dân đô thị.

Chất lượng và không gian sống của thành phố phụ thuộc vào thiết kế, quản lý và duy trì mảng xanh cũng như không gian công cộng, không gian mở để cung cấp cho nhu cầu của xã hội. Không gian xanh đô thị không chỉ là thành phần quan trọng trong khu dân cư mà còn ở khu vui chơi giải trí, thương mại, nghỉ dưỡng và các khu công nghiệp khác. 

                                                                         
                                                                                              Tác giả: Nguyễn Sơn Thụy